Ένα όραμα, που ξεκίνησε και σχεδιάστηκε την περίοδο που ο υφυπουργός Παιδείας Βασίλης Διγαλάκης είχε αναλάβει την ευθύνη του Πολυτεχνείου Κρήτης ως Πρύτανης, βρίσκεται ένα βήμα πιο κοντά στην υλοποίησή του.
Την Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου, ο υφυπουργός ήταν παρών στην παρουσίαση της μουσειολογικής μελέτης που θα επιτρέψει στην πρώην Γαλλική Σχολή να αξιοποιηθεί ως χώρος έκθεσης συλλογών λαογραφικού περιεχομένου και συλλογών σχετικών με την εξέλιξη της τεχνολογίας.
Ο κ. Διγαλάκης στον χαιρετισμό που έδωσε ανέφερε:
Είμαι ιδιαίτερα συγκινημένος που βρίσκομαι απόψε εδώ και χωρίς αμφιβολία αυτή είναι μια ξεχωριστή στιγμή, όχι μόνο για την ακαδημαϊκή κοινότητα του Πολυτεχνείου Κρήτης αλλά για ολόκληρη την πόλη των Χανίων.
Ένα όραμα που μεθοδικά ακολούθησε το Πολυτεχνείο Κρήτης βρίσκεται ένα βήμα πιο κοντά στην υλοποίησή του: Η πρώην Γαλλική Σχολή, αυτό το αρχιτεκτονικό κόσμημα που είναι στενά συνδεδεμένο με την ιστορία των Χανίων από τον 19ο αιώνα, αποκτά ένα νέο ρόλο, εναρμονισμένο με την επίσης ιστορική συνοικία της Χαλέπας. Απόψε, παρουσιάζεται η μελέτη που θα επιτρέψει σ’ αυτό το κτίριο να αξιοποιηθεί ως χώρος έκθεσης συλλογών λαογραφικού περιεχομένου και συλλογών σχετικών με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Είναι μια διαδρομή που ξεκίνησε από την περίοδο που είχα αναλάβει την ευθύνη του ιδρύματος ως πρύτανης και με χαρά βλέπω να συνεχίζεται επί των ημερών της σημερινής διοίκησης.
Επιτρέψτε μου να κάνω μια σύντομη αναδρομή σε αυτή την πορεία, ξεκινώντας από το παρελθόν του ίδιου του κτιρίου:
Το κεντρικό κτίριο της πρώην Γαλλικής Σχολής κτίστηκε το 1858 ως ιδιωτική οικία. Το 1895 πωλήθηκε στο τάγμα του Αγίου Ιωσήφ της καθολικής Εκκλησίας με σκοπό να στεγάσει τις ανάγκες της Γαλλικής Σχολής. Επεκτάθηκε κτιριακά και λειτούργησε ανελλιπώς ως εκπαιδευτικό και φιλανθρωπικό ίδρυμα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Τότε, αγοράζεται από το Υπουργείο Παιδείας και ακολούθως, περνάει στην ιδιοκτησία του Πολυτεχνείου Κρήτης για να εξυπηρετήσει συνεδριακούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Η τελευταία του χρήση ήταν η φιλοξενία του τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης μέχρι το 2013. Τότε, στο πλαίσιο του σχεδίου συγκέντρωσης όλων των εκπαιδευτικών, ερευνητικών και διοικητικών δραστηριοτήτων του ιδρύματος στο campus των Κουνουπιδιανών, η πρώην Γαλλική Σχολή εκκενώνεται και παρουσιάζεται μια καινούργια προοπτική αξιοποίησής της.
Η πρόταση που εισηγηθήκαμε τότε στη Σύγκλητο του Πολυτεχνείου Κρήτης, ήταν συνυφασμένη με την ανάγκη ανάπλασης και ανάδειξης των ιστορικών μνημείων της Χαλέπας. Από τη Χαλέπα ξεκινάει η πλούσια δραστηριότητα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Βενιζέλος, εδώ βρίσκεται η οικία – μουσείο του Ελευθερίου Βενιζέλου, ενώ παρακείμενο είναι ένα άλλο σημαντικό κτίριο-μνημείο, το επονομαζόμενο παλάτι του πρίγκηπα Γεωργίου. Αν συνυπολογίσουμε και το νέο αρχαιολογικό μουσείο των Χανίων, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση, δημιουργείται ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον μουσειακό και μνημειακό σύμπλεγμα στα πρότυπα της σύγχρονης τάσης συγκέντρωσης τέτοιου είδους θεματικών διαδρομών και δραστηριοτήτων. Έτσι, η ιστορική συνοικία της Χαλέπας θα έχει τη δυνατότητα να ξαναμπεί δυναμικά στο επίκεντρο της ιστορικής, πολιτιστικής και αισθητικής ταυτότητας της πόλης και να γίνει πόλος έλξης για κατοίκους και επισκέπτες. Μια τέτοια προσέγγιση θα επεκτείνει τα τοπόσημα των Χανίων, ενισχύοντας την ακτινοβολία και την αίγλη της πόλης και οπωσδήποτε την ποιότητα του τουριστικού της προϊόντος.
Η συντήρηση, αναστήλωση και αξιοποίηση των ιστορικών κτιρίων είναι κοινωνική αξία γιατί συνθέτουν την έννοια του ιστορικού χρόνου για μια κοινωνία, ενδυναμώνοντας τη σχέση μας με το παρελθόν. Λειτουργούν ως σταθερά και ασφαλή σημεία αναφοράς, νοηματοδοτώντας τις προβολές μας στο μέλλον. Είναι στοιχείο πολιτιστικής ταυτότητας και τεκμήριο ιστορικής συνέχειας. Η συντήρησή τους, ωστόσο, είναι ένα σύνθετο και πολυδάπανο εγχείρημα που απαιτεί ευελιξία, ρεαλισμό και διορατικότητα για να υλοποιηθεί και να μακροημερεύσει. Οι αποφάσεις για την επανάχρηση και διασφάλιση της βιωσιμότητας ενός ιστορικού κτιρίου λαμβάνονται κατά περίπτωση. Πάντα όμως, γνώμονας αδιαπραγμάτευτος είναι να σώσουμε αυτά τα κτίρια από την εγκατάλειψη και τον μαρασμό και να περιφρουρήσουμε το ιστορικό και αισθητικό τους αποτύπωμα. Ο προγραμματισμός της αποκατάστασης και της επανάχρησης αυτών των κτιρίων προϋποθέτει μια ευρεία διεπιστημονική ανάλυση. Αυτή περιλαμβάνει αρχαιολογικά, ιστορικά και αρχιτεκτονικά δεδομένα αλλά και αντίστοιχα τεχνικά, οικονομικά και χρηματοδοτικά.
Σήμερα λοιπόν, βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να υποδεχτούμε τα αποτελέσματα της μελέτης για την μουσειακή αξιοποίηση της πρώην Γαλλικής Σχολής.
Μέσα από τους εκθεσιακούς χώρους, ξεκινάμε από το χθες, “Την Τεχνολογία της Παράδοσης”, που αποτελεί την κύρια λαογραφική συλλογή, περνάμε “Από την Παράδοση στην Τεχνολογία”, ακολουθώντας μια νοητή πορεία στο κτίριο της πρώην Γαλλικής σχολής όσο και στην αφηγηματική πλοκή της έκθεσης, και καταλήγουμε στο αύριο, “Την εξέλιξη της Τεχνολογίας”. Με αυτό τον τρόπο θα έχουμε ένα ζωντανό εκθεσιακό χώρο, στον οποίο θα προβάλλονται τα αποτελέσματα του Πολυτεχνείου Κρήτης και θα ενισχυθεί η εξωστρέφεια του Ιδρύματος και η σύνδεσή του με την τοπική κοινωνία.
Παράλληλα, στη μελέτη προβλέπονται συνεδριακοί χώροι, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων, αναψυκτήριο και υπαίθριοι χώροι που μπορούν και πρέπει να αξιοποιηθούν ώστε να διασφαλίσουν τη βιώσιμη λειτουργία του εκθεσιακού χώρου.
Θα ήθελα να συγχαρώ τον Σπύρο Ψυχή και την Τεχνική Υπηρεσία του Ιδρύματος για τη σύνταξη του τεχνικού δελτίου και των τευχών δημοπράτησης της μελέτης, τη διοίκηση του Πολυτεχνείου επειδή αγκάλιασε και ολοκλήρωσε το έργο, δίνοντας συνέχεια στο όραμα και την Περιφέρεια Κρήτης, η οποία χρηματοδότησε τη μελέτη.
Θα θυμίσω στο σημείο αυτό τη δέσμευση του Περιφερειάρχη Κρήτης για χρηματοδότηση των απαιτούμενων παρεμβάσεων για τη λειτουργία του μουσείου.
Θα βρίσκομαι πάντα στο πλευρό του Ιδρύματος σε κάθε βήμα της υλοποίησης αυτού του οράματος που θα συμβάλλει στην αναγέννηση της ιστορικής συνοικίας της Χαλέπας και θα ωφελήσει όχι μόνο το Πολυτεχνείο Κρήτης, αλλά και την πόλη των Χανίων.
Σας ευχαριστώ