Τα ζητήματα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του κτιριακού συγκροτήματος της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα και της χρήσης της οδού προς την Ιερά Μονή Γουβερνέτου, που έχουν προκαλέσει δικαιολογημένη αναστάτωση στην τοπική κοινωνία του Ακρωτηρίου και ευρύτερα στην κοινωνία των Χανίων, φέρνει στη Βουλή ο βουλευτής Χανίων της ΝΔ και πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων Βασίλης Διγαλάκης σε ερώτησή του, την οποία απευθύνει προς τους υπουργούς Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, Εσωτερικών Μάκη Βορίδη και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σπήλιο Λιβανό.
Σκοπός της ερώτησης είναι να διευκρινιστούν σημεία αυτών των δύο υποθέσεων και να δοθούν απαντήσεις προκειμένου να διευθετηθούν οι οποίες αντιθέσεις και προβληματισμοί και να υπάρξει ένα αίσιο τέλος στην όλη προκαλουμένη αναστάτωση.
Συγκεκριμένα, ο κ. Διγαλάκης αναφέρεται στην αμφισβήτηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του συγκροτήματος του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα από την πλευρά της Ιεράς Μητρόπολης Κυδωνίας και Αποκορώνου και της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων, παραθέτοντας ένα σύντομο ιστορικό για την πορεία της ιδιοκτησίας τής εν λόγω έκτασης. Υπενθυμίζει, δε, ότι εδώ και πολλές δεκαετίες η Ενορία Παζινού κατέχει και νέμεται το όλο ως άνω κτιριακό συγκρότημα και μάλιστα το 1995, με πρωτοβουλία της Ενορίας και του τότε Δήμου Ακρωτηρίου, το εν λόγω συγκρότημα εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ και πραγματοποιήθηκε εκ βάθρων ανακαίνιση των κτιρίων του.
Παράλληλα, ρωτά τους κ.κ. Υπουργούς ποιες ενέργειες σκοπεύουν να αναλάβουν για την επίλυση του ιδιοκτησιακού ζητήματος καθώς επίσης και εάν έχει υπάρξει απάντηση, μέχρι σήμερα, από τους αρμόδιους εκκλησιαστικούς και αυτοδιοικητικούς φορείς στο έγγραφο το οποίο τους είχε αποστείλει, στις 15 Δεκεμβρίου 2020, η Διεύθυνση Θρησκευτικής Διοίκησης της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων σχετικά με την εξέταση των καταγγελιών και την αποστολή των νομιμοποιητικών εγγράφων ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς του συγκροτήματος του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα.
Στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής του ο βουλευτής Χανίων θέτει το πρόσφατο ανακύψαν πρόβλημα με την τοποθέτηση πύλης στην οδό που οδηγεί στην ευρύτερη περιοχή της Ιεράς Μονής Γουβερνέτου, προκαλώντας αποκλεισμό στην πρόσβαση στους πολίτες της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων καθώς και σε τουρίστες, οι οποίοι επισκέπτονται τον εκεί αρχαιολογικό χώρο, τα σπήλαια, την παραλία και το όλο φυσικό περιβάλλον για αναψυχή, περίπατο και πεζοπορία. Ειδικότερα, αναφέρεται στις αντιδράσεις πολιτών, στο έγγραφο των εκπροσώπων των πέντε Κοινοτήτων της Δημοτικής Ενότητας Ακρωτηρίου, αλλά και στο έγγραφο της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων προς την Ιερά Μονή Γουβερνέτου, ενώ παραθέτει και το σχετικό πλαίσιο, το οποίο καθορίζει τις επαρχιακές οδούς και τους φορείς που έχουν αρμοδιότητα επί αυτών. Απευθυνόμενος στους αρμόδιους Υπουργούς, ο κ. Διγαλάκης ρωτά αν είναι νόμιμη η τοποθέτηση τής εν λόγω πύλης, η οποία περιορίζει την ελεύθερη πρόσβαση του κοινού, καθώς και σε ποιες ενέργειες πρόκειται να προβούν μαζί με τις αυτοδιοικητικές Αρχές για να αρθούν οι όποιες αμφισβητήσεις περί του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της οδού.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:
ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τους Υπουργούς: α)Οικονομικών, β) Παιδείας και Θρησκευμάτων, γ) Εσωτερικών, δ) Αγροτικής Ανάπτυξης
Θέμα: Ιδιοκτησιακό καθεστώς κτιριακού συγκροτήματος Μονής Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα και χρήση της οδού προς Ιερά Μονή Γουβερνέτου
Το τελευταίο διάστημα έχουν δημιουργηθεί προστριβές μεταξύ των Ιερών Πατριαρχικών και Σταυροπηγιακών Μονών Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων και Γουβερνέτου αφενός και κατοίκων της περιοχής Ακρωτηρίου της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων αφετέρου, εξ αιτίας του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του κτιριακού συγκροτήματος της Μονής Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα και του αποκλεισμού της οδού που οδηγεί στη Μονή Γουβερνέτου.
Μονή Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα
Το 1637, το Μετόχι του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα στον Παζινό (τότε Γκαλαγκάδω) Ακρωτηρίου αναφέρεται ως ιδιοκτησία της Μονής Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων και παρέμεινε στην κυριότητά της μέχρι τις 27.6.1925, οπότε, σε εκτέλεση των διατάξεων του Ν.3345/1925 (ΦΕΚ Α΄ 158) περί Ταμείων Εφέδρων Πολεμιστών Κρήτης, περιήλθε κατά τα 3/5 εξ αδιανεμήτου (ήτοι, κατά αναγκαστική συγκυριότητα) στο Ταμείο Εφέδρων Πολεμιστών Χανίων.
Ακολούθως η συγκροτηθείσα κατ’ εφαρμογή του ως άνω Ν.3345/1925 και του από 31.7.1926 εκτελεστικού διατάγματος του εν λόγω νόμου, Επιτροπή Διανοµής Μοναστηριακών Κτημάτων της Ειρηνοδικειακής Επιτροπής Περιφέρειας Χανίων, με την από 10.8.1927 απόφασή της, η οποία έχει µεταγραφεί νόμιμα στο Υποθηκοφυλακείο Χανίων με αριθµό 44796, όρισε ότι το συγκεκριμένο µετόχι όπως ήταν με την εκκλησία, τα κελιά του και τις εγκαταστάσεις του, καθώς και ο ευρύτερος χώρος, περιερχόταν στην κυριότητα Ταμείου Εφέδρων Πολεμιστών Ν. Χανίων. Από τότε το πρώην μετόχι διαχειριζόταν αποκλειστικά το εν λόγω Ταμείο, το οποίο το εκμίσθωνε σε ιδιώτες. Ακολούθως το 1962, η κατά νόμο αρμόδια Επιτροπή αποφάσισε με την υπ΄αριθμ. 731/18.11.1961 απόφασή της, να το παραχωρήσει δωρεάν στην Ενορία Παζινού. Την απόφαση αυτή την υλοποίησε σύµφωνα με τους ισχύοντες το 1962 νόμους για την περιουσία του Ταμείου Εφέδρων Πολεμιστών, ο Νομάρχης Χανίων µε την υπ‘ αριθμ. 44802/1962 πράξη του.
Από τότε η Ενορία Παζινού κατέχει και νέμεται το όλο ως άνω κτιριακό συγκρότημα και μάλιστα το 1995, με πρωτοβουλία της Ενορίας και του τότε Δήμου Ακρωτηρίου, το εν λόγω συγκρότημα εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ και πραγματοποιήθηκε εκ βάθρων ανακαίνιση των κτιρίων του.
Το φθινόπωρο του 2020, η Ιερά Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου και η Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων αμφισβήτησαν το ιδιοκτησιακό καθεστώς του συγκροτήματος του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα, θεωρώντας ότι ανήκει στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας, γεγονός που προκάλεσε εντάσεις μεταξύ των κατοίκων της περιοχής και της Εκκλησίας, όπως προκύπτει και από δημοσιεύματα του τοπικού τύπου των Χανίων.
Με το με αριθ. πρωτ. 169541/Θ1/15.12.2020 έγγραφό της, η Διεύθυνση Θρησκευτικής Διοίκησης της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (Υ.ΠΑΙ.Θ.) απευθύνθηκε προς την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης, την Ιερά Μητρόπολη Κυδωνίας & Αποκορώνου, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, την Περιφέρεια Κρήτης και τον Δήμο Χανίων ζητώντας την εξέταση των καταγγελιών που αναφέρονται στα σχετικά δημοσιεύματα και ενημέρωση της υπηρεσίας με την αποστολή των σχετικών νομιμοποιητικών εγγράφων για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της εν λόγω έκτασης. Στο έγγραφο αυτό έχουν ανταποκριθεί οι κάτοικοι της περιοχής, και έχουν αποστείλει σχετικό υπόμνημα προς το Υ.ΠΑΙ.Θ. με το οποίο ζητούν την άμεση παρέμβασή του, δηλώνοντας ότι σε αντίθετη περίπτωση δεν θα επιτρέψουν αυθαίρετες ενέργειες που παραβιάζουν τα δικαιώματα της τοπικής Ενορίας.
Τοποθέτηση πύλης στην οδό που οδηγεί στη Μονή Γουβερνέτου
Η ευρύτερη περιοχή της Μονής Γουβερνέτου στο Ακρωτήρι Χανίων αποτελεί μία περιοχή ιδιαίτερου χαρακτήρα και φυσιογνωμίας η οποία έλκει μεγάλο αριθμό πολιτών του νομού Χανίων αλλά και τουριστών οι οποίοι επισκέπτονται τον εκεί αρχαιολογικό χώρο, τα σπήλαια, την παραλία και εν γένει το φυσικό περιβάλλον ενώ αποτελεί εξαιρετικό προορισμό για περίπατο και πεζοπορία.
Την άνοιξη του 2021 τοποθετήθηκε πύλη στο τμήμα της οδού στην περιοχή Κουμαρές, η οποία οδηγεί στην Ιερά Μονή, αποκόπτοντας έτσι την ελεύθερη πρόσβαση στην ευρύτερη περιοχή και σε συνδυασμό με την προϋπάρχουσα ενδότερη πύλη κοντά στις εγκαταστάσεις της Ιεράς Μονής Γουβερνέτου, περιορίζεται έτι περαιτέρω η δίοδος προς τα ιδιαίτερης από πλευράς φυσικού κάλους, ιστορικότητας, θρησκευτικού χαρακτήρα και αναψυχής σημεία που βρίσκονται στην Παναγία την Αρκουδιώτισσα, τον Άγιο Αντώνιο, τη Μονή Καθολικού και το Αυλάκι του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη.
Η εν λόγω ενέργεια εκ μέρους της Ιεράς Μονής έχει εγείρει έντονες αντιδράσεις στους κατοίκους της περιοχής και στους πολίτες του νομού Χανίων και μάλιστα πέραν των διαμαρτυριών, έχει αποσταλεί έγγραφο από τους εκπροσώπους των πέντε Κοινοτήτων της Δημοτικής Ενότητας Ακρωτηρίου προς τον Δήμαρχο Χανίων, τον Μητροπολίτη Κυδωνίας & Αποκορώνου, τον Αντιπεριφερειάρχη Χανίων και τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, εκφράζοντας την έντονη δυσαρέσκεια και αντίθεσή τους. Επί του όλου ανακύψαντος ζητήματος αναφέρεται ότι με το β.δ. 6.2.1956 «Περί καθορισμού των επαρχιακών οδών των Νομών του Κράτους κατά τις διατάξεις του Νόμου 3155/1955 περί κατασκευής και συντηρήσεως οδών» (Α΄ 47) και τη με αριθμ. 1341/16.8.2007 απόφαση «Καθορισμός οδών που η συντήρησή τους ανήκει στην αρμοδιότητα της Περιφέρειας Κρήτης» του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κρήτης καθορίζονται οι επαρχιακοί οδοί και η αρμοδιότητα του εκάστοτε φορέα επί αυτών και των υπολοίπων δημοσίων οδών.
Από τη στιγμή που το θέμα έγινε γνωστό, η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων εξέφρασε τη θέση, μέσω δηλώσεων τού Αντιπεριφερειάρχη Χανίων σε μέσα μαζικής ενημέρωσης, ότι η οδός που οδηγεί προς την Ιερά Μονή Γουβερνέτου είναι επαρχιακή. Παράλληλα, με το με αρ. πρωτ. 95430/20.4.2021 έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, ζητήθηκε από την Ιερά Μονή το άνοιγμά της οδού έως ότου ολοκληρωθεί η διερεύνηση της υπόθεσης και η αποστολή των στοιχείων βάσει των οποίων η Ιερά Μονή εκφράζει την άποψη ότι η συγκεκριμένη οδός είναι ιδιωτική.
Με δεδομένο ότι τόσο στην περίπτωση της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα, όσο και σε αυτήν της Ιεράς Μονής Γουβερνέτου, τα ζητήματα που έχουν ανακύψει δημιουργούν έντονους προβληματισμούς και αναστάτωση στην τοπική κοινωνία, απειλούνται δε κινητοποιήσεις από τους κατοίκους της περιοχής που θεωρούν ότι καταπατούνται τα δικαιώματά τους,
Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:
- Ποιες είναι οι ενέργειες που σκοπεύετε να αναλάβετε προκειμένου να μην υπάρχουν αμφισβητήσεις για το ιδιοκτησιακό καθεστώς του συγκροτήματος της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα και να παύσει κάθε πιθανή παραβίασή του;
- Έχει απαντηθεί το με αριθ. πρωτ. 169541/Θ1/15.12.2020 έγγραφο του Υ.ΠΑΙ.Θ. από τους ερωτώμενους αρμόδιους φορείς;
- Είναι νόμιμη η τοποθέτηση πύλης στην οδό προς την Ιερά Μονή Γουβερνέτου και συνακόλουθα ο περιορισμός ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς;
- Αν η οδός προς την Ιερά Μονή Γουβερνέτου δεν χαρακτηρίζεται ως ιδιωτική, αλλά είναι τμήμα του επαρχιακού οδικού δικτύου, αρμοδιότητας της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, ποιες είναι οι ενέργειες που σκοπεύετε να αναλάβετε προκειμένου να μην υπάρχουν αμφισβητήσεις για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της εν λόγω οδού;