Η Κρήτη εξελίσσεται επιστημονικά και «αναπνέει» εκπαιδευτικά. Το πρότυπο της συνεργασίας μεταξύ των ανώτατων εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων του νησιού αλλά και του ερευνητικού του Ινστιτούτου «ταξιδεύει» σ όλη τη χώρα, αλλά και έξω από αυτήν.
«Γιατί λοιπόν το νησί να μη λειτουργήσει ως η επιστημονική ‘ατμομηχανή’ για τη συνολικότερη προσπάθεια διεθνοποίησης των ελληνικών ΑΕΙ» αναρωτιέται, μιλώντας στο «Βήμα», ο πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, πρώην υφυπουργός Παιδείας και νυν πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής κ. Βασ. Διγαλάκης.
Ο ίδιος ξεκινάει μια νέα πρωτοβουλία, το «Study in Crete» (σπούδασε στην Κρήτη) που στόχο έχει να προσελκύσει ακαδημαϊκούς διεθνούς κύρους, ερευνητές, μεγάλα τεχνολογικά κέντρα. Και όλα αυτά γύρω από εκπαιδευτικά προγράμματα που θα απευθύνονται σε ξένους φοιτητές και φοιτήτριες, στους οποίους θα προσφέρονται τόσο θερινά και μεταπτυχιακά προγράμματα (όσο βεβαίως και προπτυχιακά). Με τα οφέλη τους τελικά να «μοιράζονται» και στους Έλληνες φοιτητές και φοιτήτριες που θα αποκτήσουν ερεθίσματα αλλά και ερευνητικές «γέφυρες» με διεθνείς κολοσσούς στην κάθε επιστήμη.
Ήδη το νομοθετικό πλαίσιο υπάρχει με την θεσμοθέτηση των ξενόγλωσσων προπτυχιακών σπουδών, ενώ ενθαρρύνεται και η δημιουργία προγραμμάτων σπουδών διπλής ειδίκευσης (joint degrees) και διπλών προγραμμάτων σπουδών (double degrees) από περισσότερα τμήματα του ίδιου ή άλλου ΑΕΙ. Τι ακριβώς σημαίνουν όλα αυτά; Ο ίδιος εξηγεί τις σκέψεις του:
Γιατί διαλέξατε την Κρήτη;
Είναι απλό: Η Κρήτη συγκεντρώνει σημαντικά χαρακτηριστικά, τα οποία μπορούν να την καταστήσουν Περιφέρεια γνώσης. Εξηγώ τι εννοώ. Έχει κορυφαία ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα με αξιοσημείωτο επιστημονικό δυναμικό, τα οποία έχουν να επιδείξουν άριστες επιστημονικές επιδόσεις.
Η ανάπτυξη των μεγάλων υποδομών που υλοποιούνται και προγραμματίζονται αυτό το διάστημα στο νησί (ο νέος αυτοκινητόδρομος, αεροδρόμιο Καστελίου κλπ) θα βοηθήσουν σημαντικά τη διάχυση της γνώσης και την προσβασιμότητα από το εξωτερικό. Οι ερευνητές της προωθούν (λόγω του νησιωτικού χαρακτήρα) θέματα πράσινης και γαλάζιας ανάπτυξης, κυκλικής οικονομίας και τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών, με εφαρμογές σε αγροτική παραγωγή, υδατοκαλλιέργειες, έξυπνη διασύνδεση, έξυπνες πόλεις, ναυτιλία και εμπόριο. Και βέβαια, είναι ένας ασφαλής προορισμός με υψηλό βιοτικό επίπεδο, που διαθέτει ελκυστικό κλίμα και γεωγραφικό περιβάλλον.
Η Κρήτη προσελκύει ολοένα και περισσότερους ψηφιακούς νομάδες, ενώ αυξάνονται η αγορά δεύτερης κατοικίας και η μεταφορά έδρας φυσικών προσώπων και εταιρειών στο νησί. Με λίγα λόγια, τα έχει όλα…
Να μην ξεχνάμε βέβαια και το ότι η Κρήτη αποτελεί κοιτίδα πολιτισμού, έχοντας επιδράσεις από αραβικά και ενετικά στοιχεία, που δένουν πολιτισμικά Ασία και Ευρώπη περισσότερο από άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Οπότε ο στόχος είναι…
Ο στόχος είναι να καταστήσουμε το νησί εκπαιδευτικό και ερευνητικό προορισμό ξένων φοιτητών και ερευνητών. Πρέπει να προβληθούν τα πλεονεκτήματα της Κρήτης, ως ενός περιβάλλοντος ιδιαίτερα ανταγωνιστικού, μιας παγκόσμιας εκπαιδευτικής αγοράς με πολύ μεγάλα μεγέθη προϋπολογισμών. Είναι απαραίτητο, επομένως, τα ΑΕΙ της Κρήτης με το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και τα υπόλοιπα ερευνητικά ιδρύματα του νησιού να ενώσουν τις δυνάμεις τους και η προσπάθεια αυτή να στηριχτεί από την Περιφέρεια Κρήτης.
Όμως, Study in Crete (σπούδασε στην Κρήτη) ή Study in Greece (σπούδασε στην Ελλάδα);
Όλα τα πανεπιστήμια της Ελλάδας μπορούν να προσελκύσουν ξένους φοιτητές και η κυβέρνηση έχει επενδύσει πάρα πολύ στον τομέα της εξωστρέφειας και της διεθνοποίησής τους, με σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών. Έχουμε δει πρωτοβουλίες από το πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και από άλλα πανεπιστήμια της χώρας. Η πρόταση για το Study in Crete δεν ανταγωνίζεται τον ευρύτερο στόχο, αυτόν του Study in Greece. Αντίθετα, η Κρήτη μπορεί να λειτουργήσει ως «ατμομηχανή» για τη συνολικότερη προσπάθεια διεθνοποίησης, καθώς εκτός από τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της, υπάρχουν και μια σειρά ακόμη λόγοι…
Και ποιοι είναι αυτοί;
Κατ αρχήν, όλα τα ιδρύματα της Κρήτης είναι νέα – όλα έχουν ζωή μικρότερη από 50 έτη. Ευτύχησαν οι πρώτοι πανεπιστημιακοί που τα στελέχωσαν να έχουν επιστρέψει οι περισσότεροι από το εξωτερικό και τις ΗΠΑ, φέρνοντας μαζί τους την κουλτούρα αριστείας και αξιοκρατίας. Ακόμα και σήμερα, πολλοί από τους καθηγητές και ερευνητές των ιδρυμάτων της Κρήτης προέρχονται από πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα του εξωτερικού.
Τα πανεπιστήμια της Κρήτης και το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας διακρίνονται συστηματικά σε διεθνείς κατατάξεις και αξιολογήσεις, ενώ αξιοσημείωτη είναι η διαρκής παρουσία του Πανεπιστημίου Κρήτης στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου με ηλικία μικρότερη των 50 ετών.
Στην Κρήτη μπορούμε να έχουμε το παράδειγμα μιας ολόκληρης περιφέρειας έντασης γνώσης, καθώς παρουσιάζει αξιόλογη διασπορά στην έρευνα και τα ιδρύματά της δραστηριοποιούνται σε όλες τις μεγάλες πόλεις του νησιού.
Ακόμη, η Κρήτη γειτνιάζει με το Ισραήλ, ένα παγκόσμιο τεχνολογικό κέντρο έρευνας σε θέματα νέων τεχνολογιών, αλλά και την Κύπρο, όπου η ανώτατη εκπαίδευση συνεισφέρει σημαντικά στο ΑΕΠ. Η καλή σχέση και συνεργασία μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ μπορεί να επεκταθεί στον τομέα της γνώσης κι έτσι Κρήτη – Κύπρος – Ισραήλ να γίνουν εκπαιδευτικός και ερευνητικός πόλος στη ΝΑ Μεσόγειο.
Έχετε εξασφαλίσει ήδη κάποιες συνεργασίες; Πώς προχωράτε στην ανάπτυξη του σχεδίου;
Κατ’ αρχάς υπάρχουν ήδη πολλές συνεργασίες των ιδρυμάτων της Κρήτης, τόσο σε ερευνητικό όσο και σε εκπαιδευτικό επίπεδο και μεταξύ τους αλλά και με ιδρύματα του εξωτερικού. Επίσης, το Πολυτεχνείο Κρήτης και το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο συμμετέχουν στον νέο θεσμό των Ευρωπαϊκών πανεπιστημίων.
Ξεκινήσαμε με συνάντηση στην Περιφέρεια Κρήτης, στις 28 Απριλίου, όπου οι διοικήσεις των πανεπιστημίων της Κρήτης και του ΙΤΕ υποστήριξαν με θέρμη το εγχείρημα και συμφωνήθηκε η άμεση συγκρότηση Επιστημονικής Επιτροπής με συμμετοχή όλων των εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων του νησιού, καθώς και η δημιουργία της διαδικτυακής πύλης «Study in Crete». Η Επιτροπή προετοιμάζει το τεχνικό δελτίο της δράσης, το οποίο θα υποβάλει προς χρηματοδότηση στην Περιφέρεια Κρήτης εντός του Μαΐου 2022.
Η δράση αυτή θα έχει ως στόχο τον προσδιορισμό στρατηγικών επιστημονικών περιοχών για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων με βάση τη δραστηριότητα των ιδρυμάτων και τα πλεονεκτήματα της Κρήτης, τον καθορισμό στρατηγικών αγορών, την ανάπτυξη στρατηγικού σχεδίου προώθησης και επικοινωνίας (communication plan) και φυσικά δράσεις προβολής και δημοσιότητας. Ο καλύτερος τρόπος για να προβληθεί η Κρήτη ως εκπαιδευτικός προορισμός είναι η προβολή των ερευνητικών επιτευγμάτων και του ανθρώπινου δυναμικού της, γιατί αυτό θα προσελκύσει καλούς ξένους φοιτητές και ερευνητές να έρθουν να σπουδάσουν και να εργαστούν στο νησί μας. Τα οφέλη θα είναι πολλαπλασιαστικά, τόσο για την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα, όσο και για την ίδια την Κρήτη, την τοπική κοινωνία, την παραγωγή και την οικονομία.
Συνέντευξη του πρόεδρου της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής και βουλευτή Χανίων Βασίλη Διγαλάκη στο ΒΗΜΑ της Κυριακής 5 Ιουνίου 2022 και την δημοσιογράφο Μάρνυ Παπαματθαίου.
